قبل از سال ۱۹۹۷ تنها راه صاف و مرتب کردن دندان ها بریس های ثابت بود. با اینکه کش های رنگی ارتودنسی می توانست باعث شادی کودکان شود، بزرگسالان تمایل چندانی حتی به ارتودنسی های سرامیکی و پشت دندانی نداشتند. در سال ۱۹۹۷ شرکتی به نام فناوری الاین (Align Technology) روشی را ابداع کرد که به وسیله ی الاینر های شفاف یا همان ارتودنسی نامرئی (invisalign) می توان موقعیت دندان کج را اصلاح کرد.
ارتودنسی نامرئی نوعی از ارتودنسی است که از جنس پلاستیک شفاف بوده و اطراف دندان را محکم دربر می گیرد. بسته بندی های پلاستیکی که در بازار بیشتر اجناس را در برگرفته اند، در نظر بگیرید. همانطور که می دانید اندازه و شکل محتوای بسته با خود بسته تناسب دارد ولی بیشتر اوقات به دلیل قابلیت دیده شدن محصول داخلی، بی رنگ و شفاف ساخته می شود. بیشتر این بسته بندی ها از طریق حرارت دادن به ورقه های نازک پلاستیکی و قالب زدن آن ها در سایز ها و اندازه های گوناگون و سپس سرد کردن پلاستیک ساخته می شوند. این روشِ به صرفه ای برای خرید ها محسوب می شود، زیرا برای خرید های بعدی نیز می توان از آنها استفاده کرد.
متخصصان ارتودنسی برای سال ها از روشی شبیه به همان حرارت دادن ورقه پلاستیکی برای ساخت ریتینر ها استفاده کرده اند. یک قالب گچی از روی دندان شخص ساخته می شود و ورقه نازک پلاستیکی اطراف آن کشیده می شود.
ارتودنسی نامرئی مزایای متعدی نسبت به ارتودنسی قدیمی فلزی دارد. در اینجا به چند مورد از آن ها اشاره می کنیم:
· راحتی
· جذابیت بیشتر
· آسودگی
· متحرک بودن
· نیازمند کمترین مراقبت
متاسفانه بریس های نامرئی معایبی نیز دارند که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره می کنیم:
· قیمت بالا
· ضمایم
· الزاما باید 22 ساغت در روز روی دندان قرار بگیرد
· درد دندان ها
· ناراحتی
بسیاری از مردم از شنیدن اینکه نگهداری از بریس های نامرئی بسیار آسان است خوشنود می شوند. تنها تغییری که باید در زمان خوابتان ایجاد کنید این است که هر شب (یا یک شب در میان) قبل از خواب با مسواکی نرم و آب ولرم آنها را تمیز کنید. راه دیگر این است که بسته ی لوازم نظافتی بریس را تهیه کنید. به غیر از تمیز کردن بریس های نامرئی احتیاج به انجام کار دیگری ندارید.
بسیاری از افرادی که ارتودنسی دارند، در رعایت بهداشت دهان و دندان دچار مشکل هستند. با این وجود در استفاده از این بریس ها رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار آسان بوده و به دلیل متحرک بودن این بریس ها، می توان به آسانی آنها را از دهان خارج کرد و سپس طبق معمول دندان ها را مسواک کرده یا از نخ دندان استفاده کرد.
ارتودنسی در سنی که جراحی بینی انجام می شود هیچ تاثیری روی نتیجه جراحی بینی ندارد و بنابراین تقدم یا تاخری نسبت به جراحی بینی ندارد و بسته به ترجیح بیمار هر کدام می تواند زودتر انجام گیرد. حتی ارتودنسی همزمان با عمل بینی قابل انجام است و هیچ تداخلی با یکدیگر ندارند. در کل بهتر است هر گونه تغییرات روی شکل ظاهری فک ها قبل از جراحی بینی انجام شود. مخصوصا اگر فردی نیاز به جراحی فک بالا داشت باید حتما قبل از جراحی بینی آن را انجام دهد زیرا جراحی فک بالا باعث تغییر شکل بینی خواهد شد. ارتودنسی در سنین رشد و مخصوصا در نوجوانی می تواند روی فرم فک ها اثر بگذارد.
اگر فردی ابتدا جراحی بینی انجام دهد و بعد از آن قصد درمان ارتودنسی را دارید، در این حالت، در زمان جابه جایی و تنظیمات براکت ها و حتی در هنگام انجام معاینات، احتمال وارد شدن فشار روی بینی و صورت فرد بسیار زیاد است. به همین دلیل بهتر است که فرد ابتدا جراحی زیبایی بینی انجام دهد و بعد از آن اقدام به درمان ارتودنسی کرد؛ زیرا هم موقعیت و فرم لب و فاصله بین بینی و لب مشخص می شود و از سوی دیگر بعد از جراحی برای فرد مشکلی به وجود نمی آید و فرد بدون نیاز به براکت های ارتودنسی می تواند جراحی بینی موفقی را کند.
جراحی برای رفع مشکلات اسکلتی انجام می شود که بر توانایی گاز گرفتن، جویدن و گفتار تأثیر می گذارد. درمان ارتودنسی قبل و بعد از جراحی انجام می شود تا دندان های بالا و پایین به طور مناسب با هم روبرو شوند و فرد بتواند به طور موثرتری گاز بگیرد، جویده و صحبت کند. جراحی ممکن است برای کسی که فک بالا و پایین که دندان ها را نگه می دارد از وضعیت خارج کند، لازم است.
در نتیجه، دندان های بالا و پایین متناسب نیستند و توانایی گاز گرفتن، جویدن یا گفتن را مختل می کند. متخصص ارتودنسی شما در کنار یکدیگر با یک جراح فک و صورت برای قرار دادن فک و دندان برای عملکرد مطلوب کار می کند.
از آنجا که جراحی زیبایی بینی اغلب در بزرگسالی انجام می شود، تغییرات محدود دندان و فک و صورت در این سن انجام می شود. همچنین بیشتر درمان های ارتودنسی در دوران کودکی توصیه می شود تا به بهترین نتیجه برسید؛ بنابراین ممکن است در ابتدا ارتودنسی و تشکیل نهایی شکل لب و اندازه آرواره ها برای دستیابی به بهترین و متعادل ترین نتایج حاصل از جراحی بینی لازم است.
به احتمال زیاد ممکن است برای شما هم اتفاق افتاده باشد که گاهی به دلایل مختلف از جمله عصبانیت و استرس دندان های خود را به هم فشار دهید، بسایید و یا گره کنید. این عمل دندان قروچه نام دارد، البته شما این کار را بطور ارادی انجام می دهید، اما این عمل گاهی نوعی اختلال و بیماری است که بصورت ناخود آگاه و غیر ارادی اتفاق میافتد. دندان قروچه یا بروکسیسم اختلالی است ناشی از به هم ساییدن و فشار دادن دندانها به هم به صورت ارادی و یا غیراردای در طول روز و یا در هنگام خواب شبانه اتفاق میافتد.
· میتواند به دلیل استرس، خشم، هیجان و یا اضطراب باشد.
· از عوارض مصرف برخی داروهای افسردگی میتوان به دندان قروچه اشاره کرد.
· گاهی به دلیل مشکلات تنفسی در خواب دچار دندان قروچه میشویم.
· ممکن است از عوارض بیماری پارکینسون باشد.
· میتواند از علائم بروز بیماریهای اعصاب و روان یا بیماریهایی که مربوط به عضلات فک و صورت است، باشد.
· نامرتبی و درست قرار نگرفتن دندانها روی یکدیگر .
· داشتن شخصیت تهاجمی، رقابتی یا بیش فعال
· ریفلاکس معده
· احساس خستگی در عضلات فک در هنگام بیدار شدن از خواب
· دردهای شدید و طولانی مدت در فک و صورت
· احساس خستگی و خواب آلودگی در طول روز
· شکسته شدن غیر عادی قسمتی از دندانها یا پریدگی لبه دندانها
· سر درد و گوش درد
· لق شدن دندان و دندان درد
· تورم و خونریزی لثه
· متورم شدن فک پایین
· حساس شدن دندانها به سرما و گرما
· صدای زیاد به هم ساییدن دندانها در طول شب که اطرافیان متوجه آن میشوند.
اگر دندان قروچه زود تشخیص داده شود، میتوان با یافتن علت اولیه و رفع آن، این مساله را نیز درمان کرد چرا که درمان آن وابسته به دلیل بروز آن است. اما اگر دیر شده باشد، به صورت یک عادت درخواهد آمد و حالا باید آن را با روشهای اصلاح عادتی، درمان کرد، اما در اینجا به چند روش درمانی اشاره میکنیم:
· استفاده از محافظ و یا گارد دهانی که روی دندانها قرار میگیرد و از سایش آنها به یکدیگر جلوگیری میکند.
· استفاده از دستگاهی به نام بیوفیدبک که روی سر قرار میگیرد و با حس کردن انقباض عضلات صورت هنگام دندان قروچه صدایی تولید میکند. این صدا از کم شروع شده و به کمکم افزایش مییابد تا زمانی که از بین برود.
راههای دیگری برای درمان آن وجود دارد که در صورت تشخیص علت به درمان میپردازیم.
· اگر دلیل مشکلات مربوط به خود دندانها باشد با اقداماتی همچون پر کردن دندان و بر طرف کردن مشکلات دندان از دندان قروچه رها میشوید.
· استفاده از روکش دندان برای درمان دندان قروچه شدید که باعث ساییدگی دندانها میشود.
· در صورت بروز به علت استرس، دندانپزشک با دادن مشاوره و آرام کردن بیمار و تشویق او به حفظ آرامش خود به درمان دندان قروچه میپردازد.
رژیم ها هم یکی دو نوع نیستند، انواع و اقسام جورواجوری دارند: رژیم لاغری سریع ، رژیمهای گیاهی، گوشتخوار، دانمارکی، کانادایی و غیره. این وسط عدهای هستند که تصمیم گرفتند یک «نه» ی بزرگ به این سبک از زندگی بگویند و به اصطلاح «سالم» زندگی کنند. برخی نیز بر روی کاهش میزان کالری مصرفی تمرکز دارند. اما خب سخت است، میدانید! معلوم نیست که از کجا می شود شروع کرد و چطور ادامه داد؟! آشنایی با انواع رژیم غذایی یک گام بزرگ برای آغاز یک زندگی سالم است.
برخی معتقدند هر چه هست، زیر سر کربوهیدرات هاست: قندها و نشاسته ها و فیبرهای «زشت و زننده ای» که توی میوه و لبنیات و سبزیجات و حبوبات جا خوش کردند! نمیشود زد زیرش و گفت کربوهیدراتها هیچ نقشی در افزایش کالری ندارند. چون دارند. اما نمی شود آنها را هم به کلی حذف کرد از برنامه غذایی! به هر حال کربوهیدراتها نوعی از مواد مغذی مورد نیاز بدن به حساب میآیند.
درست برخلاف رژیم کم کربوهیدرات، این رژیم مصرف چربی را به مرز 10% کاهش می دهد و جایش مصرف سبزیجات را توصیه می کند. اینطور، 80% از کالری مصرفی را از کربوهیدرات ها می گیرید و 10% باقیمانده را با مصرف پروتئین تامین می کنید.
سخت تر از رژیم گیاهخواری ، هرگز رژیمی پیدا نمی کنید! چقدر سخت می شود اگر مجبور باشیم گوشت و فراورده های حیوانی مثل لبنیات را حذف و فقط به مصرف گیاهان اکتفا کنیم. وگنها، آن دسته که به این رژیم غذایی دلبستهاند، تنها منظورشان کاهش وزن نیست. آنها رژیم غذایی وگان را به چشم فرصتی برای مبارزه در راه حقوق حیوانات میبینند.
جالب است! رژیم غذایی دوکان بر غذاهایی تکیه دارد که اغلب انسان های اولیه از آن تغذیه می کردند، شاید فقط 100 تا. 72 تا غذای حیوانی و 28 تا غذای گیاهی. این یک رژیم چهار مرحله ای است. به مرحله اول از این رژیم می گویند مرحله حمله. در این مرحله بدن به پروتئینها محدود می شود. مرحله بعدی، مرحله کروز است. به این مرحله سبزیجات را اضافه می کنند. وقتی سبزیجات اضافه می شود، کاهش وزن از سرعت میافتد اما بعد از مدتی دوباره منظم میشود و شما را به وزن ایدهآلتان می رساند. مرحله سوم، به مرحله تحکیم مشهور است.
برنامه لاغری زون تنها محدود به کربوهیداراتهایی است که شاخص گلیسیمی پایینی دارند. یعنی که میزان گلوکز مواد غذایی مصرف شده خیلی پایین است. در این رژیم غذایی بدن باید روزانه 3/1 پروتئین و 3/2 سبزیجات و میوه و کمی چربی اشباعشده دریافت کند.
وسایل ارتودنسی متحرک از صفحه ای پلاستیکی تشکیل شده اند که سیم های ارتودنسی از کناره های آن بیرون زده است. این سیم ها به دندان می چسبد تا بریس را سرجایش محکم نگه دارد. ارتودنسی متحرک کاربرد های محدودی دارد و اغلب به حرکت دادن یک دندان و یا گسترش فضای کام (سقف دهان) محدود می شود به دلیل اینکه بریس های متحرک از دقت پایینی برخوردارند، برای دندان هایی با جابه جایی های پیچیده مناسب نمی باشند.
به طور کلی طول دوره ی درمان با بریس های متحرک از بریس های ارتودنسی ثابت کمتر است. در برخی موارد بریس های ثابت و متحرک به صورت پیوسته برای بیمار به کار می روند. زمان تخمینی استفاده ی هر شخص از بریس ها در همان جلسه ی اول توسط پزشک به وی اطلاع داده می شود.
پس از برداشتن بریس های ثابت لازم است برای مدتی از ریتینر های شفاف و پلاستیکی استفاده کنید تا دندان هایتان را سر جای خود نگه دارد. در ابتدا باید از ریتینر ها در تمام طول روز استفاده کنید تا دندان هایتان سر جای جدید ثابت شوند.
· نظافت ارتودنسی به دلیل قابلیت تحرک و برداشته شدن آن آسان تر است.
· آنها قادرند به دلیل پوشش دادن کام، در جهت عمودی و افقی فشار بیشتری وارد کنند.
· قادرند عقب یا جلو بودن فک را در کودکان در حال رشد اصلاح کنند.
· می تواند فشار را بین دندان ها پخش کند.
· ارتودنسی ممکن است بیافتد.
· به جز لغزش در دهان، امکان حرکات دیگر این ارتودنسی وجود ندارد.
· در صحبت کردن فرد تاثیر می گذارند.
· ساختن این ارتودنسی ها باید توسط کارشناس مربوطه انجام شود.
· کشش ماهیچه های دهان دشوار است.
· آنها برای درمان کجی چند دندان مناسب نیستند.
· تحمل ارتودنسی متحرک روی دندان های پایین دشوار است.
· باید از چگونگی برداشتن و گذاشتن صحیح این بریس ها اطمینان حاصل کنید.
· بریس ها باید به نحوی که پزشک توصیه کرده تنظیم شوند تا از پیشرفت درمان خود مطمئن شوید.
· احساس درد و آزردگی در روز های اولیه کاملا طبیعی بوده و ممکن است ثابت شدن و عادت کردن به آنها تا چندین هفته طول بکشد.
· بریس ها باید طبق گفته پزشک همیشه در دهان باشند و تنها برای تمیز کردن و یا شرکت در ورزش های گروهی از دهان خارج شوند. بریس های متحرک باید به محض خارج شدن از دهان درون جعبه ی مخصوص خود قرار بگیرند تا گم نشده و آسیب نبینند.
· بریس ها باید حداقل دو بار در روز تمیز شوند و می توان با استفاده از مسواکی نرم و خمیر دندان مناسب تمام جرم ها را از بین برد.( در هنگام تمیز کردن بریس ها، سینک را با آب سرد پر کنید تا درصورتی که از دستتان افتاد آسیبی نبیند). همچنین می توانید برای ضد عفونی کردن آنها، هر دو روز یکبار از قرص های تمیزکننده ی ارتودنسی استفاد کنید.